Zorgdomotica in de nachtzorg Whitepaper Vilans
Eén van de doelen van de hervormingen in de langdurige zorg is om mensen langer zelfredzaam en zelfstandig thuis te laten wonen. De verpleeg- en verzorgingshuizen zoals wij die van vroeger kennen, zijn vandaag de dag voornamelijk bedoeld voor mensen die intensieve 24-uurs zorg nodig hebben. We moeten het tegenwoordig doen met minder handen aan het bed, terwijl de zorgzwaarte is toegenomen. Technologie kan hierin een ondersteunende rol vervullen. Vilans deed onderzoek naar de mogelijkheden en onmogelijkheden van de nieuwe generatie zorgdomotica voor de nachtzorg. Ook onderzochten we welke factoren van belang zijn voor een succesvolle implementatie.
Traditionele zorgdomotica: veel (valse) meldingen
Zorgorganisaties passen technologie al tientallen jaren toe om de nachtzorg te ondersteunen. We noemen dergelijke technologie ook wel toezichthoudende domotica of zorgdomotica. Medewerkers in de ouderen- en gehandicaptenzorg passen zorgdomotica veelvuldig toe, met als doel om de kwaliteit en continuïteit van zorg voor cliënten (vanaf hier ook bewoners genoemd) te waarborgen. Zorgdomotica voor de nachtzorg is onder te verdelen in akoestische, sensorische en videobewaking. Bij een gemiddelde nachtzorgcentrale in de gehandicaptenzorg met oudere zorgdomotica komen tienduizenden meldingen per nacht binnen. Het nachtpersoneel moet deze allemaal bekijken en beluisteren, terwijl er maar een paar honderd meldingen hoeven te worden opgevolgd.
Nieuwe generatie zorgdomotica: veel potentie
De afgelopen jaren is ‘intelligentie’ toegevoegd aan de systemen, waarmee je meldingen en alarmen kunt interpreteren en filteren. Deze nieuwe generatie domotica heeft de potentie om de werkdruk van nachtzorgmedewerkers te verminderen en om de privacy en veiligheid van bewoners te vergroten. Dankzij nieuwe generaties domotica is het niet meer nodig om nachtelijke rondes te lopen en uit de Vilans-onderzoeken binnen de ouderenzorg (dementiezorg) en gehandicaptenzorg blijkt dat de nieuwe generaties akoestische, sensorische en videobewaking het aantal loze meldingen flink kunnen reduceren.
Ouderenzorg voorop bij implementatie nieuwe generatie domotica
Er blijken verschillen te bestaan tussen de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg. In de ouderenzorg implementeren medewerkers nieuwe generaties sensorische en videobewaking al veelvuldig, terwijl de gehandicaptenzorg deze stap grotendeels nog moet zetten. Dit kan te wijten zijn aan de diversiteit van de doelgroep in de gehandicaptenzorg, het grote aantal bewoners, maar ook aan de cultuur en de geschiedenis. De (verstandelijk) gehandicaptenzorg maakt al decennia lang gebruik van akoestische bewaking en nachtcentralisten zijn hier inmiddels bedreven experts in. In de ouderenzorg werd al geruime tijd actieve en passieve alarmering toegepast op basis van sensoren. Hierdoor is de stap naar sensoren die kunnen interpreteren en filteren, oftewel slimmere sensoroplossingen, kleiner dan in de gehandicaptenzorg.
Draagvlak bij medewerkers, familie en bewoners essentieel
Ons onderzoek laat verder zien dat het essentieel is om in ieder implementatietraject gebruik te maken van training en coaching. Hiermee creëer je draagvlak onder medewerkers, familie en bewoners. Het is belangrijk dat een deel van de medewerkers, ook wel super users genoemd, experts worden in het gebruik van zorgdomotica. Super users kunnen andere medewerkers trainen en coachen. Ook is het belangrijk 5
om de tijd te nemen voor de implementatie van nieuwe zorgdomotica. Denk aan een implementatietraject van zeker een aantal maanden. Hierin wordt in het klein gestart met een paar systemen, waarna er na verloop van tijd en bij toenemende acceptatie door zorgmedewerkers opgeschaald kan worden. Wij adviseren dan ook om eerst pilots te draaien en context-specifieke behoeften en belemmeringen goed in kaart te brengen, voordat volledige implementatie plaatsvindt.
Maatwerk nodig voor effectieve inzet
Zorgdomotica is zo effectief als de zwakste schakel. Dat kan de netwerkinfrastructuur zijn als er een matige Wi-Fi-dekking is, de eindgebruiker wanneer er weinig draagvlak is, en ook de omgeving en de mogelijkheden van de techniek zelf zijn van invloed op de effectiviteit van het systeem. Zorgdomotica in de nachtzorg is maatwerk. Per bewoner moet men bekijken hoe en in hoeverre deze persoon zelf kan alarmeren en of toezicht nodig is. Graag sluiten wij aan bij de uitspraak van één van de deelnemende zorgaanbieders aan het Vilans-onderzoek: ‘Standaard staat alles uit’ - een belangrijk uitgangspunt voor maatwerk.